Türkiye’de Alevi-Bektaşi, Ahi ve Nusayri Zümreleri

Türkiye’deki Alevi-Bektaşi zümreleri hakkında yapılan çalışmaların değeri ve niteliği açısından Baha Said Bey’in oldukça önemli bir yeri vardır. İttihad ve Terakki Cemiyeti’nde önemli görevlerde bulunan Baha Said Bey 1910’lu yıllarda Anadolu’ya yaptığı seyahatler vasıtasıyla Alevi-Bektaşi, Ahi ve Nusayri zümrelerini yakından tanımış ve bunlar hakkında ayrıntılı raporlar hazırlamıştır. Çalışmalarında “katılmalı gözlem” ve “mülakat” tekniklerini uygulayarak bizzat sahadan derlediği bu malzemenin Orta Asya Türk kültürüyle bağlantılarını kurduğu ve meseleyi “milli birlik ve bütünlük açısından” değerlendirdiği görülmektedir.

Günümüzde Alevilik-Bektaşilik ile ilgili neşriyat, büyük bir hızla – yalan yanlış ve biraz da kasıtlı olarak – devam etmektedir. Bu yayınların büyük çoğunluğunun bilimsellikle alakasının olduğunu söylemek zordur. Özellikle 1928 yılından bugüne kadar ki yayınlarda, Baha Said Bey’in bu kitapta bir araya getirdiğimiz makalelerine pek atıfta bulunulmadığı görülmektedir. Bunun ihmalden ziyade, bir kasıt sonucu olduğunu düşünmek yanlış olmasa gerektir.