Türkiye’de 2003 yılından itibaren uygulamaya konan “Sağlıkta Dönüşüm Programı” ile birlikte özellikle kamu sağlık sektöründe verilen mevcut hizmetleri daha verimli, etkili ve kaliteli sunabilmek için hizmet alım uygulamaları yaygınlaştırılmıştır.
Sağlık sektörü, özelde kamu hastanelerinin gittikçe artan bir oranda,özellikle kendilerine has faaliyetleri gerçekleştirmek istemeleri, temel faaliyetlerinin dışında kalan işleri ise hastane dışındaki uzmanlaşmış diğer kurumlara yaptırma eğilimi, hizmet alım (outsourcing) uygulamalarını ortaya çıkarmıştır
Sağlık hizmeti sunan kurumlar hizmet alım ihaleleri ile herhangi bir faaliyetin kalite, verimlilik ve etkinlik açısından sonuçlarını geliştirmek istediğinde, bu konuda kendisinden daha yetkin bir işletmeden bu iş süreçlerini sağlama yoluna gidebilir. Hizmet alımları, klinik ya da klinik dışı hizmetlerin sunumunun kısmi ya da tüm sorumluluğunun özel sektöre kaydırılmasını ancak hizmetin finansmanının özellikle hastane işletmelerinin gerçekleştirilmesini ve hizmetin denetlenmesini içerir.
Bu uygulamalar, son yıllarda özellikle “otelcilik hizmetleri” olarak adlandırılan çamaşır, temizlik, güvenlik ve mutfak işleri gibi hizmetlerde yoğunlukla kullanılmakta iken Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP) kapsamında gerçekleştirilen reformlarla birlikte, tıbbi hizmetlerin de dışardan temin edilmesinin sürece dâhil edilmesiyle daha da genişlemiştir. Bu genişleme yani hizmet alım uygulamaları, her ne kadar kolaylıkla yönetilen, denetlenebilen küçük ölçekli hizmetlerin yanında yakın zamanda uygulamaya konan KÖİ şehir hastaneleri ile birlikte büyük ölçekli hizmet alımları daha da karmaşık ve maliyetli hale gelecektir. Bu maliyetler iyi planlanıp iş akış süreçleriyle birlikte iyi etüt edilerek fiyatlandırılmalıdır.
Hizmet Alımları sağlık hizmet sunumunun önemli bir parçası haline gelerek sağlık sektöründe önemli yekûn bir yer teşkil etmektedir. Türkiye’de sağlık sektöründe hizmet alımlarına yönelik yapılan bu çalışma onbir bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Türkiye sağlık sistemin geçmişten günümüze gelişimi ve finansman yapısıyla birlikte sağlık harcamaları üzerinde durulmuştur.
İkinci bölümde, hizmet alım uygulamaları hakkında genel bilgiler verilerek tarihsel gelişimi ve mevzuatı açıklanmıştır.
Üçüncü bölümde görüntüleme hizmet alımları, dördüncü bölümde tıbbi laboratuvar hizmet alımları, beşinci bölümde diğer sağlık hizmet alımları, altıncı bölümde destek hizmet alımları ve yedinci bölümde hastane bilgi yönetim sistemi hizmet alımları detaylı bir şekilde incelenmiştir.
Sekizinci bölümde, hizmet alımları ihale işlemleri, uygulama ve ödeme işlemleri uygulamada olan yasal mevzuatlar ışığında açıklanmıştır.
Dokuzuncu bölümde, sağlık hizmet alımları muhasebe işlemleri güncel uygulamalardan yola çıkılarak örnekler kayıtlarla birlikte anlatılmıştır.
Onuncu bölümde, Türkiye’de hizmet alımlarının finansmanı ve harcamalarının gelişimi nominal ve reel olarak incelenerek hizmet alım giderlerinin analizi yapılmıştır.
Çalışmanın son bölümünde, hizmet alımlarının alt işverenlik,muavaza ve kıdem tazminatı konusu değerlendirilerek, bu alanda sorunlar ve çözüm önerileriyle birlikte SWOT analizi yapılarak hizmet alımuygulamalarının kuvvetli ve zayıf yönleri ortaya konularak, sektör açısından fırsat ve tehdit içeren unsurlar belirlenmiştir.
Mehmet Atasever
Zafer Karaca
Engin Uçar
