Türkiye Sol Tarihine Notlar

Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminden itibaren ayrı bir siyasal hat oluşturan sol hareketin tarihi 2. Meşrutiyet’in yarattığı coşkuyla birlikte izlenebilir hale gelmişti. Ancak Birinci Dünya Savaşı’yla beraber yaşanan sarsıntılar arasında solun tarihine dair izler çeşitli kesintiler ve kopmalara maruz kaldı. Solun tarihi, Anadolu’daki savaş ve direniş döneminde hem Sovyetler’le ilişkiler hem de Ankara hükümetinin gösterdiği yaklaşımla yeni bir biçim aldı.

Mete Tunçay, uzun yıllara yayılan araştırmalarında Türkiye’de solun tarihini kendi bütünlüğü içinde takip etmeye çalışırken, 2. Meşrutiyet’ten 1930’ların sonuna uzanan bir tarihsel kesitte konunun çeşitli yönlerini, eksik parçalarını, tek-partinin kuruluşu ve iktidarı sırasında sol hareketlerin konumlarını ve hükümet karşısındaki pozisyonlarını, Sovyetler Birliği ile ilişkilerini, parti yapısı ve çalışmalarını, sol örgütlenmeler içinde yer alan bireylerin etki ve önemlerini bir arada incelemeyi gözeten bir yaklaşım ortaya koyar. Tunçay’ın ulaşabildiği arşivlerin, belgelerin, anıların, yazı ve kitapların yanı sıra sonradan bulabildiği kaynaklar da elbette solun tarihi üzerine araştırmaların bir parçasıdır. Türkiye Sol Tarihine Notlar, 1984-1993 arasında yazarın Tarih ve Toplum’da yayımlanan sol üzerine araştırmalarına dair yazılarını bir araya getiriyor.