Türkün İş Zihniyeti

Türkün İş Zihniyeti; Türklerin iktisat zihniyetini, din üzerinden değil, dil içinden yola çıkarak anlamaya çalışıyor ve ‘neden olmuyor?’ sorusunu kendine mesele ediyor. Temel iddiası; “Türklerin iş tutuş tarzı, büyük ölçüde ‘iş’teşlik ‘ş’ sesine bağlıdır.” Yani işler, işteşlik ile işliyor. Türkiye’de Sabri F. Ülgener ile başlayıp Ahmet Güner Sayar ile devam eden Osmanlı iktisat zihniyeti çalışmalarının merkezi açıklama noktası büyük ölçüde Max Weber’in etkisiyle din temelli idi. Sayar, Ülgener’in bütün vurgularını daha da derinleştirdi ve bunu “Türk töresi” ile biraz esnetti. Oğuz Adanır ile bu yön ise ağırlıklı olarak Marcel Mauss’un etkisiyle potlaç (armağan) üzerinden açıklamaya dönüştü. Üç bilim insanının görüşü, kendi çerçevesinde ve mecrasında tartışılmaya devam ediyor. Kenan Göçer’in elinizdeki bu çalışması ise Hüseyin Rahmi Göktaş’ın Türkçe üzerine düşünmesi ile Murat Önderman’ın Türkiye üzerine olan bulgularından hareketle, Türklerin iktisat-dirlik zihniyeti veya iş zihniyeti-öreği çalışmalarına ilk defa dil açısından bir yaklaşımda bulunmuş oluyor. Ya da Türkçe ilk defa işe koşuluyor. Buna kısaca, Türkçe boyunca işe içrek bir bakış da denebilir.