Bilindiği üzere, 6100 sayılı Kanunda, seri yargılama ve sözlü yargılama usullerine yer verilmemiştir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun Üçüncü Kısmında (118 ilâ 186. maddelerinde) yazılı yargılama usulü; Altıncı Kısmında (316 ilâ 322. maddelerinde) ise basit yargılama usulü düzenlenmiştir.
HMK’da yargılama usûllerinin düzenlenmesinde, muhakeme faaliyetindeki kronolojik sıra gözetilerek mantıkî bir düzenleme yapılmıştır. Önce davanın açılması (m. 118-125), sonra karşılıklı olarak dilekçelerin verilmesi (m. 126-136), ardından ön inceleme (m. 137-142), daha sonra tahkikat (m. 143-162) ve (şeklî) tahkikat işlemleri (m. 163-183), son olarak da tahkikatın sona ermesi ve sözlü yargılama (184-186) düzenlenmiştir. Aslında tahkikatın bir parçası olarak maddî tahkikat işlemlerini oluşturan ispat ve deliller (m. 187-293) önemi ve kapsamı sebebiyle Beşinci Kısımda, hüküm ve davaya son veren taraf işlemleri (m. 294-315) ise yine ayrı bir kısımda (Beşinci Kısımda) düzenlenmiştir.
Bu çalışmada, hukuk muhakemesinde yargılama usullerine göre, davanın açılmasıyla başlayıp hükmün verilmesine kadar devam eden süreçte yer alan (davanın açılması, karşılıklı olarak dilekçelerin verilmesi, ön inceleme, tahkikat, tahkikatın sona ermesi ve sözlü yargılama ile hüküm gibi) yargılama safhalarını ve bu safhalarda yapılan işlemleri, bilimsel görüşler ışığında ve yargı içtihatlarını da göz önünde bulundurarak incelenmeye ve açıklanmaya gayret edilmiştir.
Kitap, altı bölümden oluşmaktadır. İlk beş bölümde yazılı yargılama usulüne göre yargılamasafhaları ve işlemleri; altıncı bölümde ise basit yargılama usulünde yargılama safhalarıve işlemleri ile ilgili açıklama ve içtihatlara yer verilmiştir.
Konu Başlıkları
Davanın Açılması ve Karşılıklı Olarak Dilekçelerin Verilmesi
Ön İnceleme
Tahkikat (M. 143–162) ve (Şeklî) Tahkikat İşlemleri (M. 163–183)
İspat ve Deliller (M. 187–293) (Maddî Tahkikat İşlemleri)
Hüküm ve Davaya Son Veren Taraf İşlemleri
Basit Yargılama Usulü
