Ziya Gökalp’in Din Sosyolojisi

Türkiye’de modern anlamda yüzyılı aşkın bir süreden beri bir din sosyolojisi geleneği vardır. Şüphesiz ki, bu geleneğin ilk temsilcilerinden birisi de Ziya Gökalp’dir. Onun din sosyolojisi metodu; E. Durkheim’den çok, M. Weber’e daha yakındır. O, kesinlikle Durkheim’in bir mütercimi değildir. Onun din sosyolojisi; tarihi, sistematik, karşılaştırmalı, bağımsız değişkenli ve orta yolcu bir metod üzerine oturmaktadır. Bunlar günümüz din sosyolojisinde de önemini koruyan kavramlardır. Gökalp, bazı İslami kavramları sosyolojik açıdan tahlil ederek, Türkiye’de ilk defa İslam’ın sosyolojik yorumu çalışmalarına da öncülük etmiştir. O, genel din sosyolojisinden kopmamak kaydıyla, özel din sosyolojilerine karşı değildir. Ona göre bu çerçevede yapılacak özel din sosyolojisi çalışmaları, genel din sosyolojisinin gelişmesine de yardımcı olacaktır. Gökalp’in din sosyolojisi, Türk din sosyolojisi çalışmalarına, teorik açıdan da çok önemli katkılar sağlamaktadır.